Về miền quan họ 2015: Bên dòng tiêu tương – Đoàn dân ca quan họ Bắc Ninh

Lấy ý tưởng và cảm hứng từ dòng Tiêu Tương – một dòng sông cổ, có thực, gắn liền với lịch sử hình thành nên các địa danh văn hóa Bắc Ninh – Kinh Bắc và đầy ắp yếu tố huyền thoại, chương trình nghệ thuật “Về miền Quan họ năm 2015” mang chủ đề “Bên dòng Tiêu Tương” sẽ chính thức diễn ra vào 20h tối 7-3 (tức 17 tháng Giêng) tại sân khấu ngoài trời – Trung tâm văn hóa Kinh Bắc. Chương trình dự kiến được tường thuật trực tiếp trên kênh VTV1 của Đài Truyền hình Việt Nam và Đài PT-TH Bắc Ninh.

“Về miền Quan họ” là chương trình nghệ thuật mang tính văn hóa chính trị, phải bảo đảm yêu cầu đậm bản sắc văn hóa Bắc Ninh-Kinh Bắc và khai thác sử dụng tối đa chất liệu Dân ca Quan họ. Hơn nữa, áp lực của một chương trình nghệ thuật qua 5 lần tổ chức đòi hỏi đơn vị chỉ đạo và thực hiện phải hết sức dày công trong quá trình tìm hiểu, trải nghiệm và thẩm thấu các giá trị văn hóa của vùng đất Bắc Ninh để làm sao tiếp cận những góc nhìn và cách thể hiện mới lạ, hấp dẫn, tránh nhàm chán, lặp lại.

Miền đất Bắc Ninh-Kinh Bắc vốn có một bề dày truyền thống văn hóa nên không làm khó cho những người thực hiện. Ngay khi “cái tứ – Bên dòng Tiêu Tương” được đưa ra, lập tức tạo ấn tượng đặc biệt đối với các đồng chí lãnh đạo tỉnh, các nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa Quan họ cũng như các thành viên trong hội đồng nghệ thuật của tỉnh. Từ dòng mạch Tiêu Tương ấy, đơn vị thực hiện đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa các chất liệu âm nhạc dân gian truyền thống với đương đại để xây dựng nên một chương trình nghệ thuật đặc sắc, sinh động, làm bật vẻ đẹp văn hóa, các sự kiện lịch sử, hình ảnh người phụ nữ Kinh Bắc và những câu chuyện tình diễm lệ đã sống mãi trong dân gian, đi vào những trang dã sử và cả thi ca, nhạc, họa…

“Sông Tiêu Tương giữa lòng quê hương, xanh xanh màu cổ tích, bóng đôi bờ thanh lịch, thì thào câu hát Trương Chi. Sông ơi, sông ơi! hãy kể ta nghe, đâu rồi lầu son gác tía, đâu rồi Hằng Nga cung quế, câu hát chao nghiêng lá ngọc cành vàng… Con sông mòn mỏi lắng bồi trầm tích, cho vùng Kinh Bắc ngọt ngào Quan họ mênh mang. Tiêu Tương ơi, giọt nào liền anh, giọt nào liền chị, giọt nào nhòa đi lầu son gác tía, để ướt đầm câu hát Trương Chi. Lầu son, gác tía mất đi, chỉ riêng câu hát Trương Chi mãi còn”. – trích trong bài “Câu hát Trương Chi”.

Theo đề cương kịch bản được tỉnh phê duyệt, “Về miền Quan họ 2015” gồm ba phần chính: Khai từ, phần lễ và chương trình biểu diễn nghệ thuật. Khai từ là phần mở đầu chào đón du khách về miền Quan họ trong ngày xuân mới bằng không khí rộn ràng lễ hội ở khắp các làng quê Kinh Bắc. Phần lễ với thời lượng khoảng 20 phút sẽ có nghi thức đón Bằng công nhận 2 di tích Quốc gia đặc biệt: Di tích lịch sử Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Lý; di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật chùa Phật Tích. Phần nghệ thuật “Bên dòng Tiêu Tương” được bố cục 3 chương: Tiêu Tương với những cuộc tình – chương 1, Ký ức vàng son – chương 2, chương 3 Tiếng hát giao duyên, tiếng quê Quan họ.

Chương trình được kết hợp dàn dựng trong một thể đồng nhất trên sân khấu cao 3 tầng với các đơn nguyên. Hệ thống màn hình Led được thiết kế chủ đạo, màn hình chính đặt phía sâu của sân khấu, có thể mở ra, khép lại qua từng hoạt cảnh, các màn hình Led lưới hai bên để tạo hiệu ứng hình ảnh phụ họa và trang trí. Âm nhạc chủ đạo xuyên suốt chương trình được phát triển theo một mạch chỉnh thể, kết hợp giữa các liên khúc, trích đoạn ca khúc hay trích đoạn dân ca để mở ra những lớp diễn hoặc trang huyền thoại mới. Các làn điệu Dân ca Quan họ cổ như “Cây kiêu bổng”, “Nguyệt gác mái”, “Ngồi tựa mạn thuyền”, “Đôi bên bác mẹ tương tề”, “Như ruộng năm sào”… sẽ được thể hiện hòa quện cùng những vũ điệu thăng hoa tạo nên một không gian đa âm, đa sắc. Ngoài ra trên sân khấu đại cảnh sẽ còn tái hiện các truyền thuyết, huyền thoại bằng một số hoạt cảnh có lời thoại để kết nối, xâu chuỗi các câu chuyện, sự kiện lịch sử nhằm tạo cảm xúc cho người xem.

Với sự tham gia của khoảng 150 diễn viên múa, 10 ca sĩ, 20 diễn viên sân khấu, 30 diễn viên đồng ca và 200 diễn viên quần chúng, “Về miền Quan họ” năm nay hứa hẹn mang đến cho khán giả một bữa tiệc nghệ thuật thịnh soạn với âm thanh ánh sáng tuyệt đẹp, có nhiều thể nghiệm, sáng tạo mới lạ, độc đáo, đậm hồn quê hương.

Chương trình nghệ thuật “Về miền quan họ” là hoạt động nằm trong chuỗi hành động bảo tồn và phát huy giá trị của Di sản Dân ca Quan họ mà tỉnh Bắc Ninh đã cam kết với UNESCO, được tổ chức hàng năm kể từ sau khi Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của Nhân loại vào ngày 30-9-2009. Với kinh nghiệm phối hợp tổ chức chương trình trong nhiều năm liên tục nên công tác tuyên truyền và chuẩn bị các điều kiện cơ sở vật chất, lễ tân, không gian địa điểm, nguồn điện, an ninh trật tự… đều đã được các ngành chức năng triển khai thực hiện và hoàn tất, sẵn sàng cho chương trình “Về miền Quan họ 2015” diễn ra thành công, để lại ấn tượng đẹp, sâu sắc trong lòng nhân dân và du khách thập phương.